Category: Udayan Thakkar

રાતદિવસ ગોખલે રહી-રહીને તુલસીદલ સડ્યાં બે જ પળ મૂકી દીધાં તડકે, ટપોટપ ઊઘડ્યાં! બાવડું ચલવે હથેળી? કે હથેળી બાવડું? કેટલા સ્હેલા સવાલો! જોશીને ના આવડ્યા… મંગળા ત્રણસો, શયન સો, દોઢસોમાં રાજભોગ; આપને ઠાકોરજી બહુ વાજબી ભાવે પડ્યા…. જો કહો તો આંગળી વાઢીને અજવાળું કરું આશકા લઈ હાથ ધોઈ નાખતાં ના આવડ્યા કુંડળી જોવાને ત્યારે કોણ… Continue reading રાતદિવસ ગોખલે રહી-રહીને / ઉદયન ઠક્કર

રોજ સાંજે પંખીઓના મોરચા મંડાય છે વૃક્ષની માલિકી બાબત માગણીઓ થાય છે એક સૂકા પાનની રેખામાં ઠેબાં ખાય છે એ પવન બ્રહ્માંડભરનો ભોમિયો કહેવાય છે? અસ્તરેખા જોઈને સૂરજની, કૂકડાએ કહ્યું, ‘આપના પ્રારબ્ધમાં બહુ ચડઊતર દેખાય છે’ બાલદી, શીશી, તપેલી, પ્યાલું, ડબ્બો, ટોપિયું ફૂલ જ્યાં બોળે ચરણ ત્યાં ફૂલદાની થાય છે ક્યાંક તો જાતો હશે, એમ… Continue reading રોજ સાંજે પંખીઓના / ઉદયન ઠક્કર

કોઈએ કહ્યું છે: માણસ જન્મે ત્યારે તેનું લગ્ન પણ નક્કી થઈ જાય છે મરણ સાથે. આમ કહેનારનો સંકેત મરણની સુંદરતા તરફ હશે? કે લગ્નની ભયંકરતા તરફ? ‘ મરવું’ માંથી વાસ આવે છે બાકસમાં પુરાયેલા કાનખજૂરિયાની, કોહવાતા લાકડાની, મરઘાના ખાતરની, વરસોથી ન ખૂલેલા, હવડ, હવાબારી વગરના સંબંધની, ‘લોટામાં ચાર પાન મૂકો સાહે…બ, કાંઠલે દોરો બાંધો, હવે… Continue reading મરવું / ઉદયન ઠક્કર

સ્વદેશી ખાદીના પહેરણનું એક જ દુ:ખ: ઇસ્ત્રી સાથે પણ અસહકાર કરે. જે પહેરે તે અદલોઅદલ શોભી ઊઠે યરવડાના કેદી સમો; ઉતારનારને મળી જાય આઝાદી. હતું મારી પાસે પણ એક— ન બાંય, ન બટન સાલું સાવ સેવાગ્રામી! એક વાર ધોબીમાં આપેલું, તે બદલાઈ ગયું. ટાઢે પાણીએ ખસ ગઈ. બદલીમાં મળ્યો કોઈ ઝભ્ભો. ખોલ્યો ડરી ડરીને પારકા… Continue reading અદલાબદલી / ઉદયન ઠક્કર

કઈ તરકીબથી પથ્થરની કેદ તોડી છે? કૂંપળની પાસે કોઈ કુમળી હથોડી છે? તમારે સાંજને સામે કિનારે જાવું હો તો વાતચીતની હલ્લેસાંવાળી હોડી છે સમસ્ત સૃષ્ટિ રજતની બન્યાનો દાવો છે હું માનતો નથી : આ ચંદ્ર તો ગપોડી છે! ગઝલ કે ગીતને એ વારાફરતી પ્હેરે છે કવિની પાસે શું વસ્ત્રોની બે જ જોડી છે?

હું કવિતા લખી શકું છું, એનું કારણ એ કે મારી પત્ની સ્વેટર ગૂંથે છે અને બીજું કારણ કે મારી બાલ્કનીમાં એક આખાબોલું સૂરજમુખી છે. જરા ફોડ પાડીને સમજાવું. હવે થયું એવું કે સવારે હું બાલ્કનીમાં દાતણ કરતો હતો. એવામાં કૂંડામાંથી એક સૂરજમુખી ઉઘડવા લાગ્યું. પહેલાં તો એ સૂનમૂન બેસી રહ્યું. પછી સૂરજ જોઈને હેરત પામ્યું.… Continue reading ખુલાસો (ગદ્યકવિતા) / ઉદયન ઠક્કર

મારા રોજના રસ્તા ઉપર એક મોચી કેન્સલ થયેલા બસસ્ટોપની જેમ બેઠો છે સ્મિતની રેખાઓ તેના ચહેરા પરથી ચપ્પલના અંગૂઠાની જેમ વરસોથી ઊખડી ગઈ છે રસ્તાને ખૂણે મોચી વીરગતિ પામનારના પાળિયા પેઠે ખોડાઈ ગયો છે અને જીવન ચંચળ પગલે ચાલ્યું જાય છે તે ઊભો થાય ત્યારે ધનુષ્યાકાર પીઠને કારણે બેઠેલો લાગે છે ઘરાકોને અને દિવસોને તે… Continue reading મોચી / ઉદયન ઠક્કર

મથુરાદાસ જેરામ નામનો એક શખ્સ (ઉંમર વર્ષ ત્રેપન) સંખ્યાબંધ લોકોની આંખ સામે ધોળે દહાડે ઇસ્પિતાલ જેવા જાહેર સ્થળે મરવાનું અંગત કાર્ય કરી ગયો એને આજે વરસો થયાં હવે સમય પાકી ગયો છે કે હું એને અંજલિ આપું એની કરુણભવ્ય ગાથા રચું જેથી કેટલાક વધુ માણસો જાણે કે મથુરાદાસ કોણ હતો, કેવું જીવ્યો ભડનો દીકરો હતો… Continue reading મથુરાદાસ જેરામ / ઉદયન ઠક્કર

1. હાથ પરોવો હાથોમાં ને આંગળીઓની વચ્ચે રહેલી ખાલી જગ્યા પૂરો. 2. અને આમ તો તમેય મારી વાટ જુઓ છો, કેમ, ખરુંને… ‘હા’ કે ‘ના’માં જવાબ આપો. 3. (આવ, હવે તો આષાઢી વરસાદ થઈને આવ, મને પલળાવ!) કૌંસમાં લખ્યા પ્રમાણે કરો. 4. નાની પ્યાલી ગટગટ પીને ટાઢા પેટે હાથ ફેરવી હું તો જાણે બેઠો’તો, ત્યાં… Continue reading પ્રશ્નપત્ર / ઉદયન ઠક્કર

દૃશ્ય : મુંબઈના ત્રીજા ભોઈવાડામાં ‘હરિનિવાસ’ મકાનની અગાસી. ખૂણાની મોરી પાસે એક આધેડ વયસ્ક વ્યક્તિ ધડાધડ વાસણો સાફ કરે છે. વરસાદનાં ફોરાં પડવાં શરૂ થયાં છે. નેપથ્યે : પાંડુ કાંબળે લબ્ધ-પ્રતિષ્ઠિત, ખાતરીવાળો રામો છે જેના હાથમાં મોટાં મોટાં કુટુંબનો પાયજામો છે કપડાં-વાસણનું પ્રતિમાસે ત્રીસ નગદનું ભથ્થું છે પાંડોબાનું કાર્યક્ષેત્ર, ભોઈવાડામાં, એકહથ્થુ છે (પાનસભર) મોઢાને એ… Continue reading પાંડોબા અને મેઘધનુષ્ય / ઉદયન ઠક્કર